Zondag 21 november verzamelden honderden mensen zich op het Jaarbeursplein in Utrecht om hun stem te laten horen dat het huidige woonbeleid echt anders moet. Het Woonprotest Utrecht is onderdeel van de beweging waarmee bewoners en organisaties van diverse steden in Nederland hun steun betuigen en verandering eisen.
Er is niet alleen een enorm tekort aan (betaalbare) woningen, maar er is ook behoefte aan zekerheid, gelijkwaardige behandeling, inspraak van burgers en toegankelijkheid. Tijd voor een fundamenteel andere visie op huisvesting, die mens boven markt stelt. Deze visie werd vertaald in het Woonmanifest, bestaande uit 10 standpunten.
Ook in Utrecht speelt deze wooncrisis. Iets waar wij als Compleks regelmatig tegen aan lopen in onze ambitie om meer gemengd wonen projecten te realiseren. Dat is soms frustrerend, omdat wij met onze visie niet alleen meer (betaalbare) woningen willen realiseren maar ook inspelen op andere maatschappelijke vraagstukken en uitdagingen: gentrificatie, dakloosheid, leefbaarheid in steden, inclusiviteit en betrokkenheid van (toekomstige) bewoners. Onderdelen die allemaal terugkomen in de 10 standpunten van het Woonmanifest.
Het Woonprotest Utrecht
Toen bekend werd dat de beweging van woondemonstraties en actievoerders zou neerstrijken in Utrecht besloten wij onze stem te laten horen en een bijdrage te leveren als mede-organisator. Een mijlpaal voor ons waar we trots op zijn: het protest verliep soepel, het was een mooie opkomst en onze spoken-word kunstenaar Amresh mocht ook nog écht zijn stem laten horen als 1 van de sprekers tijdens het protest.
Via deze link kan je alle sprekers van het Woonprotest terugkijken. Amresh zijn spoken word bijdrage is te zien vanaf 45 minuten. Hieronder is de spoken word tekst terug te lezen.
Code zwart op de woningmarkt
Beste inwoners, daklozen, statushouders, kameraden, uit huis geplaatsten en gescheiden bewoners.
Geachte kwetsbaren, bijzondere doelgroepen, expats en arbeidsmigranten.
Goedemiddag studenten, leraren, werknemers en werkzoekenden. Fijn dat ik hier mag spreken. Een mooie menigte, en straks een prachtige stoet. Laat ik voorop stellen dat Utrecht niet een stad is vol gebreken
Maar soms wel gebrek toont op de plekken waar het toe doet.
Ik ben Amresh en wij zijn van Stichting Compleks, een stichting ontstaan uit een experiment waar 500 inwoners aan meededen. Dat experiment heet Place2BU, een verzameling van 500 tijdelijke studio’s op de bouwplaats Leidsche Rijn. Waar het tekort van alle bouwkranen verzameld zijn. Als dat experiment was geslaagd, hadden wij nu niet hier gestaan. Want in de tijdelijkheid van de flexibele schil, is het verschil dat de rest blijft staan, wanneer wij moeten gaan. Die tijdelijkheid is niet meer van deze tijd.
Als geologen later onderzoek doen in Utrecht zal de tijdslaag van plastic huizen ook hen voor een raadsel stellen. Hoe heeft het zo ver kunnnen zinken, wanneer het bouwen van een huis altijd begint op een stabiele fundering. Want ooit was Nederland geroemd om haar sociale woningbouw en volkshuisvesting. En nu, een opkopersparadijs voor beleggers, gefinancierd door een volkshuisheffing en ontdaan van haar minister.
Zekerheid en een vaste fundering zorgt ervoor dat mensen niet terug glijden in het slijk dat deze kleirijke bodem uit bestaat. Hoe vruchtbaar die bodem ook mag zijn, lijkt het even zo ondringbaar als de woningmarkt voor alle starters. Zij die wegglijden met het slik in de startblokken. Zij horen het gebulder van de beleggingen die de fundering leggen voor 200 m2 aan woning om gentrificatie uit te lokken.
Dit is maar 1 van de dingen die ik zie. 200m2 aan Bruto vloeroppervlak, genoeg om netto 2 eengezinswoningen, 5 tweekamerappartementen, 10 starters studio’s of 20 studentenkamers van te maken. Maar nee 1 woning was voldoende in deze crisis. Maar voldoening geeft het niet.
En nu zullen sommige mensen zeggen: Amresh jij leeft in een Utopie. En dat klopt, maar die utopie is geen sprookje. Ik heb er in gewoond. Waar studenten en statushouders, starters en daklozen, kunstenaars en kopers, allemaal groepen mensen die normaal apart van elkaar leven. Kwamen zij samen bij Place2BU de samenleving vormen. Bij Place2BU vormde dat clubje mensen van 500 individuen een hechte community. Waar delen de norm is en ruimtes worden gedeeld. Waar de rugzakjes lichter worden en het minder donker is. Ook al kwam jouw buur van ver, daar blijkt het dat je in hetzelfde schuitje zit. Gelijkenissen onderling zijn er genoeg, maar het zijn de verschillen die ons zo bijzonder maakt. Want hoe je het ook wilt noemen, kwetsbaar zijn we allemaal zonder dak boven ons hoofd, wanneer je je huisje op je rug draagt.
De slakkengang waarmee de woningbouw gepaard gaat laat zovelen naakt achter. Zij in die ivoren torens vergaderen alleen maar door en door, en vergeten daarbij het menselijk gehoor. Het haalt de haalbaarheid uit de werkelijkheid. En in die werkelijkheid wordt te weinig gerealiseerd.
We zien internationale studenten die als toeristen in hotels moeten verblijven.
We zien huisjesmelkers die kaas weet te maken van de financiering dat voor de duizenden studenten in deze stad de zoveelste lening is.
We zien dat duizenden m2 niet werken en in leegstaande kantoren en panden op de planken blijven staan. Panden waar het geld altijd bleef rollen blijken opeens niet veilig genoeg om voor gevluchte mens in te gaan.
We zien dat bewoners de kans krijgen om hun eigen wens te bouwen, zolang ze maar van vervuilde grond houden.
We zien mensen uit huis worden geplaatst zonder vervangende woonruimte.
Wie zien een uitzichtloze deprimerende toekomst, maar zink daar alstublieft niet te ver in. Want ook voor die zorgen, bestaat er een wachtlijst.
Maar wat ik zie, zie ik niet alleen, want ik deel mijn ogen met jullie. Ik kan weliswaar nieteens kopen zonder te kijken, maar het is triest om te zien dat we dat niveau van entertainment hebben bereikt.
Dus laat ik ook bericht van hoop geven. Want de protesten doen daadwerkelijk wel wat opleven in de witte torens van de stad. Want als er 1 ding is wat nooit veranderd is, zijn het wel de witte mannen in pakken die bepalen hoe onze wereld eruit komt te zien. Daarom ben ik trots dat onze stichting is opgezet door 3 krachtige vrouwen. Samen sta je sterk, cooopereer en verdwijn niet in stilte. Zoek een initiatief, zoek het geluid wat jouw mening hoorbaar maakt. Voor hen waarvoor ze het doen, met of zonder jubelpoen. Als we de hordes van bouwgrond, kavelgrootte, betaalbaarheid, duurzaamheid, stikstofregels, jargon en algehele bureaucratie hebben overwonnen. Rest er nog een horde voor de finish.
Heel leuk idee hoor, ziet er prachtig uit, maar niet hier! Maar waar dan wel? Not in my Backyard. Ik snap dat onbekend, onbemind maakt, maar willen we in deze samenleving dan apart van elkaar leven, een soort van Slaprelatie! Samenlevingapart- relatie! Laat ik voorkomen dat ik hier te lang bij stil ga staan. Want ik hoop dat dat er bij demonstraties tegen een sociaal of gemengd woonproject wij ook daar een tegengeluid kunnen laten horen. Want wonen is voor iedereen!
Maar ik leg hier alleen woorden waarvan het cement nog opdrogen moet. De specie van onze samenleving, is wat ons allen omringd, maar nooit echt mengen. Ik heb geleerd dat zij die de belegde bakstenen leggen niet kunnen wonen in wittevrouwen. Terwijl die menging de samenleving juist verrijkt en sterker maakt.
En als die belegde bakstenen dan worden gekraakt, vind ik het vreemd om te zien wie daar volgens de wet door wordt geraakt. Het is code zwart op deze woningmarkt. En alleen samen krijgen we de woningmarkt onder controle!
Laten we de inwoners, waar ze ook vandaan komen, licht scheppen in dit labyrint. Laat haar eens bepalen voor wie er wordt geheid. Want de woningmarkt, hoe erg het ook lijkt, behoort geen strijd te zijn. Maar eerder een kwestie van samenwerken. En of er nou binnen of buiten onze stadsperken wordt gebouwd, de overheid heeft de taak om niemand daar buiten te sluiten, niet in deze kou.
Huizen zijn voor mensen, niet voor de winst!